Το 40% των θανάτων παγκοσμίως οφείλεται στα καρδιαγγειακά νοσήματα με αιχμή του δόρατος την αθηροσκληρωτική νόσο δηλαδή το έμφραγμα του μυοκαρδίου και το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Η στεφανιαία νόσος και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου στην Ευρώπη, ευθυνόμενοι  για 1.8 εκατομμύρια θανάτων το χρόνο.  Στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζεται ότι καταγράφονται  κάθε χρόνο περισσότερες από 3 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις στεφανιαίας νόσου και περισσότερες από 600.000 περιπτώσεις αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων με παράπλευρες απώλειες την  αναπηρία – υποβάθμιση της ποιότητας ζωής, τη μείωση του εισοδήματος, και τις επιπτώσεις στην ψυχική υγεία τους.   Το 50% των συνολικών καρδιακών επεισοδίων συμβαίνει  σε άτομα με προηγούμενο ιστορικό καρδιακής νόσου, που σημαίνει ότι η σωστή παρακολούθηση και ρύθμιση της φαρμακευτικής αγωγής και η υιοθέτηση υγιεινοδιαιτητικής συμπεριφοράς  θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αποφυγή της υποτροπής  ενός επόμενου καρδιαγγειακού επεισοδίου που μπορεί να είναι και θανατηφόρο.

Η εμπειρία του πρώτου ενδημικού κύματος

Από την αρχή της πανδημίας, στο πρώτο ενδημικό κύμα τον Μάρτιο του 2020, κατέστη φανερό ότι τα ηλικιωμένα άτομα ή αυτά με μειωμένες καρδιακές εφεδρείες  είναι πιο ευάλωτα για πιο βαρειά νόσηση σε περίπτωση έκθεσής τους στον κορονοιό σε λοίμωξη από το COVID19.  Τέτοιοι ασθενείς είναι οι έχοντες ιστορικό προχωρημένης καρδιακής ανεπάρκειας,  στεφανιαίας νόσου, προχωρημένου σακχαρώδη διαβήτη ή  αρρύθμιστης υπέρτασης με βλάβες στα όργανα στόχους.  Επίσης διαπιστώθηκε και μία επιπλέον, δυσάρεστη παράπλευρη απώλεια για τους καρδιαγγειακούς ασθενείς.  Δεδομένα από τον Διεθνή αλλά και τον Ελληνικό χώρο κατά την διάρκεια των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης κατέδειξαν μειωμένη προσέλευση των ασθενών με οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου στα Νοσοκομεία, σε ποσοστά που ανέρχονται και στο 70% των συνήθων προσελεύσεων συγκριτικά με τις προσελεύσεις στους αντίστοιχους μήνες των προηγούμενων ετών. Παράλληλα, υπάρχουν αναφορές πχ στις ΗΠΑ που την ίδια περίοδο των περιοριστικών μέτρων, αναδεικνύουν μια πενταπλάσια αύξηση των περιστατικών αιφνίδιων θανάτων εκτός Νοσοκομείου.  Αυτά τα ανησυχητικά δεδομένα υποδηλώνουν ότι ασθενείς υπό τον φόβο μόλυνσης από τον κορονοιό, υποεκτίμησαν  και ανέχθηκαν συμπτώματα  ύποπτα για οξέα καρδιακά επεισόδια όπως πόνος στο στήθος  ή δύσπνοια  παραμένοντας στο σπίτι και  όταν αναζήτησαν ιατρική βοήθεια μπορεί να ήταν  πολύ αργά. Εμφανίσθηκαν  όψιμα στα Νοσηλευτικά Ιδρύματα με εγκατεστημένη νόσο με την μορφή της καρδιακής ανεπάρκειας, αρρυθμίας, βαλβιδικής νόσου ή και όψιμης μηχανικής επιπλοκής του εμφράγματος, η οποία μπορεί αν  είχε και  δυσμενή κατάληξη.

Πως πρέπει να γίνεται  η παρακολούθηση  των καρδιαγγειακών ασθενών στη φάση της πανδημίας

Ο στόχος κάθε Εθνικού Συστήματος Υγείας στη περίπτωση της πανδημίας COVID 19 είναι διττός:  Αφ’ενός, η παροχή της καλύτερης δυνατής περίθαλψης στους  νοσούντες από covid  και αφ’ετέρου η μέγιστη δυνατή προφύλαξη και αποφυγής έκθεσης των μη νοσούντων  με παράλληλη μέριμνα  για την πρόληψη και θεραπεία των χρόνιων νοσημάτων, όπως είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Είναι σημαντικό η παρατεταμένη κοινωνική αποστασιοποίηση να μην οδηγήσει σε κακή ρύθμιση των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου, όπως της υπέρτασης, του σακχαρώδη διαβήτη, της παχυσαρκίας.  Η διακοπή της αντιυπερτασικής αγωγής όσο και της υπολιποδαιμικής οδηγεί σε δυσμενή καρδιαγγειακά συμβάντα, με κύριο το θανατηφόρο η μη έμφραγμα του μυοκαρδίου, την κολπική μαρμαρυγή και το εγκεφαλικό επεισόδιο. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, οι οποίοι οφείλουν να παρακολουθούν το σωματικό τους βάρος, αν εμφανίζουν  συμπτώματα και σημεία απορρύθμισης της κατάστασης τους, όπως πχ  δύσπνοιας,  ευκολότερης κόπωσης, οιδημάτων και δυσκολία κατάκλισης και να επικοινωνήσουν με τον θεράποντα ιατρό τους. Δεν πρέπει να διακόπτεται η αγωγή με αναστολείς του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης- αλδοστερόνης, β-αναστολείς  ή  με το νεώτερο φάρμακο τη σακουμπιτρίλη-βαλσαρτάνη γιατί τα  φάρμακα έχουν αποδείξει ότι βελτιώνουν την επιβίωση στους καρδιαγγειακούς ασθενείς.

Στις δύσκολες ημέρες της περιορισμένης κοινωνικότητας  λόγω της πανδημίας, είναι καλό να θυμόμαστε ότι :

>Πρέπει να παραμείνουμε ασφαλείς και υγιείς , φορώντας παντού μάσκα και περιορίζοντας τις κοινωνικές επαφές μας

> Αναζητούμε ιατρική βοήθεια , καλώντας το 166,  όταν έχουμε συμπτώματα ή  σημεία  ύποπτα για  καρδιαγγειακή νόσο όπως δύσπνοια, Πόνος στο στήθος, αίσθημα δυσφορίας, λιποθυμικο επεισόδιο ή αιφνίδια απώλεια αισθήσεων, αίσθημα παλμών,  πολύ αυξημένη αρτηριακή πίεση.

> Δεν αγνοούμε τα συμπτώματα ενός αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου όπως πάρεση προσώπου, αδυναμία άκρου , διαταραχή λόγου

> Δεν αμελούμε να λαμβάνουμε την φαρμακευτική αγωγή μας.

>Εμβολιαζόμαστε έγκαιρα  και κατά περίπτωση σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες των αρμόδιων υγιειονομικών φορέων της πολιτείας

> Επικοινωνούμε με τον γιατρό μας για τον προγραμματισμό του τακτικού καρδιολογικού ελέγχου 

Η εμπερία της πανδημίας σε διεθνές επίπεδο έδειξε ότι είναι αναγκαία και εφικτή η αποτελεσματική διαχείριση των ασθενών με χρόνια νοσήματα  κάνοντας σωστή χρήση της  τεχνολογίας και των εφαρμογών της.  Στη σημερινή συγκυρία της πανδημίας, η παραδοσιακή επίσκεψη του βεβαρυμένου ασθενούς στο Νοσοκομείο ή στο ιατρείο ή το αντίθετο η ιατρική /νοσηλευτική περίθαλψη κατ’ οίκον  με φυσική παρουσία  μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να υποκατασταθεί από την παρακολούθηση από απόσταση  με την χρήση της τηλειατρικής. Με την χρήση  ψηφιακών εργαλείων και αισθητήρων  και των έξυπνων κινητών  μπορεί να συλλεγούν πληροφορίες που αφορούν τον καρδιακό παλμό, την αρτηριακή πίεση, την οξυγόνωση του αίματος, την φυσική δραστηριότητα, το σωματικό βάρος  και αυτά να αποσταλούν στον θεράποντα καρδιολόγο  ώστε να δώσει τις ανάλογες οδηγίες  στον ασθενή.  Εξυπακούεται, ότι η αυξανόμενη χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας  και η παρακολούθηση από απόσταση θα πρέπει να βελτιωθεί περαιτέρω ώστε να αυξήσει την ακρίβειά της, να βρεθεί τρόπος κάλυψης των προφανών νομικών ζητημάτων που ανακύπτουν από τη χρήση της  και να  ενσωματωθεί  στις υπηρεσίες του συστήματος υγείας με την αντίστοιχη αποζημίωση των παρόχων υπηρεσιών υγείας. Η εμπερία χρήσης της τεχνολογίας  στις υπηρεσίες υγείας μπορεί να είναι το μεγάλο κέρδος  από αυτή τη πανδημία με τις τόσες δυσμενείς συνέπειες σε ανθρώπινες ζωές  και σε κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο.